Alam mo, hindi ako tumatawa and I would not— May speech diri nga— (laughter) I am not really up to, you know, reading speeches because it does not express what is in my heart. (applause)

Ako kasi, ako pagkatao, I do not waste time, I just want to communicate with you how I feel, vis-à-vis ‘yung pagka-Presidente ko at ‘yung taong siniserbehan ko.

Now, I’d like to make a statement before you, na kung hindi ko kaya itong trabaho na ito, magre-resign ako. Pag nakita ko na it’s impossible to carry out the task, with the kind of system that we have, sabihin ko, it’s not for me. Baka ibang klaseng pamaraan.

So I would like to talk about government, yun lang naman ang ano ko, and if you are around, you are not particularly the one concerned, but if you are, then so be it. Magka-prangkahan na lang tayo dito.

Problem with government is indolence, tamad, tapulan. And most of the people in government take for granted the people’s interest. Lahat ‘yan. (applause) And actually, noon sa unang panahon ng mundo, took them about—especially NEDA, three years, two years; and lahat departamento binayaan nila ang papeles.

So when I became President, magsabot ta, that you are all bright. I recognize that, brighter than me, but if you want to join government and serve the people, I’d like to take you in.

So ang Gabinete ko po halo. May mga left, may mga right. Pero nagkakaintindihan kami. Nandito si Judy Taguiwalo. Dati man itong ex-convict. (laughter) Napreso ka. Ang naapreso dito, si Judy sa panahon sa Martial Law, Jun Evasco. Si Jun Evasco at si Billy, panahon sa Martial Law nangapreso ni sila.

And in 1983 actually, piskal ako, ako ‘yung inquest fiscal na assign at may dinadala-dala nila ni— mga Philippine Constabulary noon, dalawang tao. Ang dumi ng mga itsura, kasi ipa-imbestiga sa akin.

Sabi ng—Sabi ko nga, “bakit pa ninyo ipinaabot dito yan? I-salvage na sana ninyo ‘yan.” (laughter) “Kapoy-kapoy ta’g trabaho diri.” Eh gabi man nahuli. Magising pa ako ng gabing yawa para, “sino ba ito?” (laughter) “Gi-salvage na lang ni?”

“Hindi piskal, sabi nila kasi, gusto lang namin sabihin na, “bahala ka pagkatapos, pero— Itong dalawang nahuli namin, puro pari.” “Ha?” Tapos ‘yung isa, ’yung taga-Bohol daw, pari sa Bohol, pati pari sa Leyte. ‘Kinsa ma ning pwera gaba lang buanga ni?’ (laughter) Putot eh. Waray, Father Tison.

Tapos, sabi ni Jun ngayon na namatay na raw. Sabi ko, I’m really very sorry. But they were good friends. I prosecuted them in court. But ako naman, hindi magtapang-tapangan sa korte, baka ma-sparrow ka. Nag-hamon pa ang buang. Kadaghanan— They’re killing each other.

Well, anyway, noong— They were released and I was appointed OIC vice mayor. Wala man silang mapuntahan. Sa asawa ni De Vera, party secretary, sa COMMED, pumunta sa akin. Ako ‘yung magpo-prosecute sa kanila eh.

So tagai nig trabaho. So nilagay ko sila lahat sa technical assistant lang, wala pa namang pera pa noon.

Eventually, I ran for mayor for the first time in 1988. Kinuha ko sila. Jun was— Alam mo ang pari, mahusay sa organizing. Magdala ng tao because you know, if you are a priest, you handle people.

So si Jun became my political strategist, actually. Pumasok… pari eh. Father Tison, ewan ko, nag-asawa ba? (laughter) Hindi nag-asawa? Wa diay mutilaw ug lami. (laughter) But Jun Evasco, true to life gyud diay ang pari.

Pero si Jun, he became eventually, my chief of staff and then, at one time for one term I was the city engineer before, puro corruption ang naabot ko doon. Sabi ko, “clean the office.” Iyan lang ang maganda sa mga Left. True to life ang trabaho.

So, after so many years, bumalik siya doon sa, diyan sa Bohol, naging mayor, three terms, nine years. Tapos ngayon, ‘yung patayin sana ng mga PC, Cabinet member na. (laughter) Ganun lang ang buhay. But ani ni, alam nila, alam nila ni Escalada, he was my Housing, alam nila ni Jun, at alam ng mga taga-Davao, noong pagpunta ko dito hanggang ngayon, galit ako.

Galit ako kasi three years after, iyan lang ang natrabaho ng gobyerno. And the first time I came here, (applause) I was not really very pleased and as a matter of fact, talagang pinapakita ko lang na kunwari, talagang asar ako, at hanggang ngayon, kasali na kami, huwag na natin—do not excuse anyone.

Sabi ko noon, baynte otso lang ang nakalipat. Kung baynte otso lang ang nakalipat ‘nong nandito ako, November, sabi ko, (expletive), “itong project ninyo, sunugin na lang ninyo.” (laughter) Sabi ko, ‘I will be back December.’ But I was not able to make it because I was very busy. But finally, I decided to just check on the— how they fare with their jobs.

Alam mo sa totoo lang ganito, sila sa departamento, one month lang. When I was mayor, three days lang ang permit. Tsaka iyang electrical connection, magdaan pa ng ilang opisina pati na sa bumbero. Pagdating sa bumbero, ‘yung pakpak niya, sipaon ko na—(laughter) Pagdating sa bumbero, hindi lalabas ‘yang permit kay mubaligya pa ug fire extinguisher ni mo. (laughter/applause)

So it causes delay and delay. Now, by the end of, maybe, February, God willing, buhay pa tayo, I will impose severe restrictions in government. Itong mga sibilyan, wala kayo.

Unang-una, ‘yung sweldo nila, malalaki. They award to each other, millions and even— This has to stop. Ako nga 130,000 lang ako. Duha kapamilya. (laughter) Totoo. Gibuhi na ko nga— Eh wala akong magawa eh. 130,000 so unsaon nako pagtunga ana? Kay katung uban nako na mga anak nangaminyo unya tamang-tama lang. So ang mga bata, eskwela na, so I have to make— ‘yan lang talaga.

Maghanap ka ng records sa gobyerno kung may gipirmaha nga isang piso na libre. So itong sabi ko na lahat kayo, huwag kayong pumasok sa gobyerno para lang mag—to milk government. You want there, the lowest pay that you get. Wala ng ‘yung increase-increase na mag-milyon-milyon. That’s— hindi talaga. It’s not acceptable to me.

Second is, I said, indolent ang mga iyan. Trabahante ngare, pagkatapos ng paniudto, lalabas hindi na magbalik, even in Manila. You see them going around malls, magpasyal na.

Kayong mga director, kagaya dito sa— You know, disgrasya ito ng bayan and kung may referral sa iyo simula ngayon, it is now your duty to expedite because I will only give you directors, 15 days to do it.

Pagka sa gobyerno ang lupa, magpakamatay ka ng trabaho diyan, huwag kang umalis sa opisina mo hanggang hindi natapos ‘yan. And for the city, which is not really under me, we will require also the same number. The city council can just meet once and decide on— Kagaya dito. What is there to inquire? What is there to examine?

Nadisgrasya kayo dito, kailangan ng lupa, then it moves, perting dugaya. After three years pagpunta ko dito, 28 lang kapamilya? Anak ng— saan ‘yung pera na binabayad ng gobyerno ‘yan?

You know guys, you’re supposed to work for eight hours, bayad kayo niyan. So if you do not go back in the afternoon, sabihin na ninyo, you are shortchanging government. Actually that is swindling, you are swindling the government and that is punishable under the Revised Penal Code. It’s known as other deceits.

Kasi at the end of the month, it’s computed—o even— Bakit kita babayaran kung hindi ka bumabalik? Ang mga director, they take out of— Magbalik-balik ang mga tao diyan. Just, I was talking to Judy. I released one billion nung Pasko.

Sabi ko kay ma’am, “ma’am ma-distribute man sa probinsya kaagad.” Kasi binigay sa akin ng PAGCOR ‘yung tseke, kinunan ko agad ng (applause) ng ano… Sabi ko “i-distribute.” Ibigay ninyo sa mga tao na may hawak-hawak na reseta ngayon, na hindi mabili. Hindi makapagbili ng medisina, you can always go to her office.

Wala akong problema kay Judy. Judy is a Leftist, just like Evasco; and if you put their heart to it, they would do it, walang agenda kasi ang Left eh. Wala naman itong magyaman. Sanay sa preso eh. (laughter) Totoo. Ito ‘yung mga idealist. So sabi ko sige, wala na, may ceasefire, revolution, kaya trabaho ka muna dito sa akin.

Then you work and, we show to the people of the Republic of the Philippines na karapat-dapat tayo dito sa gobyerno, kasi kung (expletive), hindi natin kaya aalis tayo, simple as that.

Lahat kayo hinahamon ko. Sabayan ko kayo, mag-resign tayo and let’s give it to another guy na kaya niya. Kung jajammingin mo lang ang gobyerno, hindi talaga pwede sa akin ‘yan.

Sabi March, March. ‘Yung July, lahat. Lahat, March, nandiyan na ‘yan: Tubig— (applause) but ‘yung— hangang alas-singko ka, ‘di dagdagan mo, tutal matagal ka ng—sige, government has been feeding your family for many— how many years ka diyan? Dagdagan mo ng three hours, magtrabaho kayo. Ibigay mo sa tao, libre ‘yan.

Tutal, kung kayo nasa gobyerno ang tagal na ninyo. Tapusin ninyo ‘yan. Fifteen days, directors; at ayaw kong—alam mo, meron akong ginawa. PTV 4, right after the news, it is a reserved hour. Maka-text ka, 8888, kaya lang, huwag kang magtaka kasi halos lahat ng Pilipino, may problema. So we have to have an additional trunk na pag dagdagan ko para makapasok, eh kung magpasok kasi lahat. But if you can manage, sabihin mo lang: “Director ng: siyudad.” “Sir, wala dito, kahapon pa.’ (laughter)

Totoo ha. Pagka ikaw ang director— Ako, walang akong ano, hindi ko kayo tinatakot. I am not trying to threaten anybody. Tawagin kita sa opisina. Sirain ko ‘yung kwarto, sipain kita. Talagang naninipa ako ng tao, maski noon sa siyudad. Pero hindi ko pinahiya ‘yan sa— ke ma-pulis, ke lahat. I-lock ko, tapos, sisipain kita, sasampalin kita, pag hindi mo— you know, if I don’t like the way you handle it. It’s because it’s the people’s interest that is always the ladder of your priority.

Sinabi ko na nga eh, tumakbo ako, hindi naman ako nagbobola, sinabi ko “there will be change.” ‘Yan ang— there will be change. So sumunod kayo sa akin o mag-away tayo. Sabihan niyo ako, diktador ako, eh ‘di diktador na, tutal I was chosen by the people to lead.

If you say that I’m a dictator because— eh ‘di diktador. (applause) Di maghintay kayo ng panahon na tamad na naman ang Presidente. (laughter/applause) Not during my time, do not do that.

So I expect everybody to work, the money of the people, money’s worth. Walang magpasyal-pasyal and anybody of you, pag may nakita kayong taga-gobyerno, national, local ng mamamasyal diyan sa hapon, text me and ang akin is zero tolerance. Dismissal talaga. I will insist sa Civil Service. (applause) Sabihin ko sa Civil Service, tumulong kayo o tumabi kayo diyan.

If you cannot impose the penalty that I want, it’s zero tolerance, no second chance, sa lahat. Pati ‘yung— basta sa gobyerno.

Hindi ko malaman kung anuhin ko itong mga judge. Kung hindi nagre-report ng tatlong araw, ganun. ‘Judge, mawalang galang na, pero madagdagan ‘yang”— ang mga judge, pabalik-balik, walang mag-pirma, wala lahat.

Yung mga police, magpapirma ng search warrant. Pag habol-habol sa judge. After three days, pinipirmahan, nawala na ‘yung mga tao, nagsi-alisan na. It’s either you are in connivance, kaya mo dine-delay ‘yan and the fiscals.

Kaya mo siguro talagang dine-delay ninyo ‘yan. If you are on the take, then you must have communicated the impending warrant sa kanila.

That’s the only thing that I can really, matagal akong piskal, 10 years ako. I’ve been mayor of Davao City 23 years, congressman ako for four years. Vice mayor ako ng anak ko for four years, huwag mo akong bolahin.

Kagaya nung sa—ito. Pag contractor ka, sabihin ko ‘to dito na mga opisyal ngayon, huwag ninyong bigyan ‘yung pabor na contractor nga laway lang. Ibigay mo, i-subcontract mo ‘yan, walang equipment, and that is why, magka-litse-litse ang buhay ng Pilipino. (applause)

Kasi influence peddling eh. Sabagay nandiyan na ngayon ang ating bagong Secretary, Secretary Villar. Hindi mo naman mabili ‘to, kasi mayaman eh, ikaw pa bigyan ng bahay niyan. Bigyan mo ako isa diyan sa Maynila ke may bago ako. (laughter) Eh kung mabigyan natin ‘yan ng Secretary, baka makatatlo pa tayo dito. Huwag na— (laughter) bago mamatay.

Do not do that. That has to stop. Lahat, city mayors, hahabulin ko kayo. Sisilipin—hindi ikaw, ha? (laughter) Guapa ni— (laughter)

Mayroon kasing mga mayors, lahat ‘yan may intelligence fund. Ako tanungin mo lahat ng pulis, every presinto, may 15,000 ‘yan.

Ang city police director, 50,000. Ngayon, magtanong ka, magtanong ka diyan. Mamaya, may precinct, presinto. May magdating sa kanilang papel, liquidation, blangko. Sila na mag-fill up kung paano ginastos ang pera nawala. Sus, itong— huwag ninyo akong—

Sabi ko, intelligence fund, kunin ko ‘yan. ‘Yung ATM ninyo doon ko na ipadala para pagtanggap ninyo doon sa pera, ‘yung kalahati, ibigay mo doon sa kabit mo. (laughter) Ang isa, sa asawa; ‘di wala na para sa tao. Sus, wala tayong bolahan dito. Shape up, kung ano ‘yung inutos ko, aba, so ‘di magdemanda kayo, wala akong pakialam. Ngayon kung itong mga NHA all over the country, paano ko maibigay na, sabi— ‘Sir, ‘yung— Sabi ko, ‘nagbigay ako sa local, lahat through Judy. Sinabi ko kay Judy.

I gave her one billion. Pasko ‘yun, sa sawimpalad ko, I was forced to give another one billion para sa mga ugok, na andiyan na-rehab community-based. Biro mo mga (expletive), one billion, ilang bigas na, ilan bahay na magawa ko. Magbibigay pa ako, ke sinabi, extrajudicial killing. Tama nga, extra, dagdag pero walang problema ‘yan.

Kaya nga ginawa extra eh, eh ‘di pandagdag, ‘di dagdagan pa natin. Kasi ganito ‘yan, which is the lesser evil? Ang tao dito, nagluluto ng shabu pinapakain niya sa mga anak natin, four million na dito sa Pilipinas. Spread all throughout the country. Bantay—kayo, nakikinig ‘yung mga— Tatapusin ko talaga kayong lahat, wala, hindi ako nagbobola. Either patayin ninyo ako, aabutan ko talaga kayong lahat.

Ito, isang tao, pumupunta sa labas, sa Middle East. Mga mahirap ‘to, ang isa, sa Qatar; ang isa sa Oman or whichever Middle East country. Kultura ng Arab pag nagtrabaho ka, gagamitin ka talaga. Hindi naman lahat, ‘yung mga malayo, sa Riyadh, wala ‘yan kasi siyudad eh.

‘Yung makita mo, maghanap ng trabaho sa bukid; ipahiram pa doon sa kapatid; maglinis siya ng bahay niya; tatawagin ang kapatid, pati bahay niya ipalinis; kaya they only sleep four hours. Labaw pa ang pinapakain, para lang makapagdala ng pera dito sa Pilipinas.

Pagdating niya, used na. Gamit na gamit na ang pagkatao niya, pati ‘yung dignidad niya. At nang makita niya ‘yung pera, nalulong pala sa droga; ang anak na babae, nagkakalat na, puro bangag na, very simple, just (inaudible).

Itong mga pulis, nagta-trabaho. Palagay natin, lumusot ‘yung bala niya doon sa— Sabihin ko sa inyo ito, pag ang pulis, kung nasa trabaho, in the performance of duty, nagpa-patrol, pag nagkabarilan ‘yan sa kriminal at ‘yung bala niyan, tumagos doon sa limang tao, bayad ang gobyerno civil liability. Kasi trabaho eh, hindi mo makontrol ang bala. Pero ang kriminal, ang makaputok, tapos makapatay siya ng lima pa, sagot niya ‘yun. Bakit? Eh nasa krimen siya eh, ang pulis hindi.

Kaya huwag kayong masyado— na namatay ang bata, eh so, sino ba namang (expletive) pulis papatayin ang bata?

Kung pulis na ganun, adik rin. Trabaho ‘yan eh. Tapos ‘yung iba— ang talagang totoo diyan, only after the third month. Sinabi ko, may strategy ‘yang mga pulis, intriga-intriga dito, tapos patayin niya, i-charge niya doon sa kabila.

So ‘nong hindi pa ako Presidente, tingnan niyo newspaper, sila-sila na nag—(inaudible) para maubos ang— walang makapiyait. Yung unang birada diyan, walang pulis doon, tumitingin lang kami.

Intriga ‘yang— May-ari— mag-kapitan ka na— barilin mo dito talaga. Tapos, sabihin mo doon na ‘yung— si ano ang baril niya.

Ngayon iba na, kasi pumasok ang ISIS sa Pilipinas. Ang Maute, they have pledged allegiance to ISIS. Sa Mindanao, ang laboratoryo doon isang katutak. Kaya mapaanong mag-extrajudicial killing? (expletive) makinig nga kayo.

I have lost 33 policemen so far. Police operation, drug related. I have lost soldiers, 19, ‘yang magback-up sa pulis sa Mindanao. Ang laboratoryo doon hindi, hindi M-16 rifle, naka-mount dalawang M-16 na machine gun.

Kaya na— pati sundalo doon, anong extrajudicial killing? Eh di kung extrajudicial killing, di barilin muna lang sa likod, bakit magharap-harapan ka pa diyan?

Ngayon ‘yung nangamatay diyan, pero ako, ganito, prangkahin ko kayo. Kung ako, nagta-trabaho lang, hanapbuhay na simple. Ang anak kong babae, nag-aaral, tapos abangan mo sa tricycle. Instead of dalhin mo sa bahay niya, dalhin mo doon sa ka-niyog-an. Anong gawin ko sa iyo? Hindi ako pulis, ordinaryo, pero may baril ako. Naturalmente, papatayin kita. Simple as that.

(“Sir, 10 minutes to go.”) (laughter) Two helis, dalawang helicopter, not capable of— Mauna lang kayo. (laughter).

At least mamatay ako, nagmumura sa— No, I’m not talking to you directly.

I said, I’m talking about the state of our country. And I’m warning everybody, 5th director, 15 days. Department, DPWH, Evasco, 30 days. Permit niyo, mga two to three days. Pag ayaw mo, then I’ll charge you for neglect of duty. Either simple or serious. (applause)

I will charge you, administratively. Huwag na ‘yung kriminal, matagal eh. Dereliction of duty. Then I can suspend you and you can go to court, I’d be happy if you go to court.

‘Yan o, yan ang sinasabi nila, hindi ako magalit. Hindi ako interesadong binabasa yun. Forty percent, forty one— Kaya hindi ako tumitingin. Tingin-tingin, naghahanap lang ako ng maganda. (laughter) Sino bang maganda dito? Kita mo ako, sige lang ako ganun. Walang kwenta sa akin ‘yan.

January, February, March. March, lipat na kayo dito’t magbalik ako. Kung hindi magtapos, (applause) kung hindi matapos March, maggawa kayo ng limang krus. Krus, ‘yung parang kay kristo. Ipakarga ko sa kanila ‘yan, mag-ikot-ikot dito. (laughter)

(Expletive) pako ko lang— (laughter) Sabihin ko kay—(inaudible) Magsabi, o may katumbas pala ako ng limang mga tamad.

July is too far away. Gaya ng ginawa ninyo sa army, mga poor quality. Kasi ang pera na— For example, 100,000 magbigay sa contractor, magbigay pa doon sa sinong hijo de (expletive) na Secretary. Pati ‘yan daan. Magpirma ang mga barangay captain.

Wala akong pakialam diyan na, hahabulin ko ‘yung contractor. Hindi ikaw, kapitan. (laughter)

Pero pag-pirma noon, pirma ng mayor, pirma ng— lahat na. So ang mabili niya na materyal, instead of yero, hanap ‘yan siya ng mga taro, pukpukin niya. I-flatten niya ng— gawa diyan. O ayan.

So ang pulis, walang plug. Plug sa electric. Unsa may buhaton? Iyang kamot putlon? Maoy iana sa bombilya? (laughter) Stop it. Dito tayo mag— dito ang pagbabago. So, hapit nahurot gyd mo. So magbago talaga kayo. Eh kung ‘di ‘to matapos, sunod buwan, may Yolanda na naman, (expletive) magkaproblema tayo.

Nandito ako ‘di ba, day 2. Palakad ako doon sa pulis regional. Tatlong beses akong nag— Para kunwari, sabi ko, mag-ihi ako para umiyak lang. Dito ako ipinanganak eh.

Kaya ‘nong ano— pag sabi ng miltary, sila lang ‘yung may linya na pang-communication. Sabi— “Mayor, ito bang latest?” “So, ilan patay? Two, 300.” “Eh, Mayor, ngayon nagkalat sa daan, mga isanlibo. (expletive)

Dala ko ‘yung ambulansiya ko, doktor pati nurse. Hindi ako nagpadala ng babae, puro lalaki. Tapos humabol ako kina— Tingin ako sa langit, sabi ko, ‘Lord, sana ‘yung mga pangit lang ang namatay na— (laughter) Ang magaganda, huwag sana. (laughter) Sabi ni Lord, okay lang.

Itong media na ito, after a long haul from Laos, pagbaba ko sa eroplano, nag-press con kami. Alam mo, unang tinanong? “O Mayor, may resolution ka na ba sa buhay mo na hindi ako magmura?”

Eh sabi ko, itong si Bishop Valles diyan sa Davao, negosyante. Every magmura ako, pababayarin niya ako doon sa Veritas ng 100. Sige ako, bayad nang bayad. (laughter) (expletive) Sabi ko, “Father huwag mong—” “Hindi,” sabi niya, “para ‘yan, madisiplina ka.” Ninegosyo rin ako ng bishop ko. (laughter) Pera-pera lang talaga itong buhay na ‘to. (laughter)

Nandiyan pala si Father Bacalto, classmate kami niyan sa Ateneo. Classmate kami niyan. Kaya ako— Hindi man siya— si Jun— pari, pari. Alam mo sinong inasawa ni Jun? (laughter) Guess who? Madre. (laughter) Hmmm, bright tayo.

Guys, I said that— maybe, I’ve said enough. Ako, mag-prangka lang ako.

To all government lang naman. Walang kayong kasali, mga (inaudible). Sundin mo lang ‘yung eight hours, just carry on with the mandate, you have the limitations of 15. Directors, I want you to report first sa opisina mo, and the last to leave. (applause)

At ‘yung janitor na babae, huwag mong galawin ‘yan. (laughter) Umuwi ka na pagkatapos. (laughter) Bright si Duterte. (laughter) Itong pulis rin. Mga pulis, pag day off nila, sigeg suroy, tan-aw’g sine, mag-sabong, mag-tibak-tibak ni tibakay. ‘Pag duty, magdalag newspaper kaya ang mga silya, lamesa, ipatong-patong nila, butangag newspaper, butangag tuwalya, tulog na. (laughter)

Muuli na mi oy, basig matagak mi, madayon pa’g bise ninyo (laughter) Pero pag ganon okay lang. Pag kinuha ako ng Diyos anytime. That’s my destiny. Pa-ayaw-ayaw kayo, siyempre. Pakialam namin. Kalag nga na ugma. (laughter)

Iyan pa isa, I’d like the Church to correct this. Magdali ako ka’y ngitngit na.

This practice usually ang mga tao pobre man gud. Unya usahay ang embalsamasyon, ang kaya ana usa, duha kaadlaw. Unya ang dili sila musugot nga magbasbas ug patay. Kung dad-on mo ngadto simbahan Lunes baho na, masuko nga pud ang pari, kay manimaho man punerarya ang iyang— Eh ‘yan ang medyo— That’s my basic, hindi ko matanggap ‘yung ganon na— Unya pabayron ka pa gyud, kasab-an pa nimo ang mga pobre. Ang mga pobre hindi pud mutingog kay pare lagi. Kabalo ka nganong nibat ko sa Ateneo? Gipintik nako’ng pari.

Saka yung ano, yung any things that the Church has also to come to term. I am not really— Huwag kayong mag-ano diyan sa outburst ko. Ganon talaga pagkatao ko, but I sincerely hope that we come, have terms with the truth.

‘Yung human rights, gusto ko nga, sabi ko, every police operation magdala sila ng media. Ang tinuod. Ayaw mo ng—sino ba ang gustong pumatay ng tao? And then, I have to protect the police because I told them to work.

Now, the only reason, sabi nila, bakit panahon Duterte may patay? Noon, wala? Eh hindi naman nagta-trabaho sila. Bakit? Hindi sinusuportahan eh. Kaya nga noon tigas, mga mayor ang drug lord, may army diri tulo abuok, may pulis ngari tulo, Eh sinong buang na pulis mag—usahay wag na lang “Uy, President, paalisin mo itong si Colonel dito,” which you cannot do dito.

Huwag kang magtawag nang ganun kasi in the first place, ngare sa Tacloban, wala mang ko’y kapitan, I have the support of the Romualdezes and—pero sa Cebu, wala ako’y usa — sa Danao wala ako’y usa, sa hometown ko, tatay ko, wala akong usa basig barangay captain. But I I won.

So what’s the message? The message is: trabaho ka diyan for your country. So I am—

Hindi ako nagbobola sa inyo. I serve my country first and I will end friendships, kung kailangan. (applause) Mag-away tayo, okay lang. Kung gusto mo ng barilan, pagbigyan kita. Ako pa hay, marami rin akong ano, buti ngang mag bahay ako ng isa para.

Daghang salamat ninyo. (applause)

* * *