PALMONES:                                      Liwanagin lang namin, ah ang sinabi ho ng Pangulo, puwede pang isalba ang peace talks?

SEC. ANDANAR:                              Well, wala naman kaming napag-usapan ni Presidente na about isalba ang peace talks. Ang pinag-uusapan lang namin, nila Secretary Jess Dureza ay tuloy-tuloy iyong acts of building confidence measures. So for instance iyong mga socio-economic programs ng ating gobyerno sa mga…kahit sino lalo na sa mga rebelde ay tuloy-tuloy pa rin. Pero the act of talking on the negotiating table, we simply follow the direction of the President na huwag muna, wala munang peace negotiations.    

URI:                                                        Pero kung magpapatuloy ho, Secretary, iyong confidence measure, kumbaga magkakaroon muli ng tiwalaan sa isa’t-isa, may posibilidad naman na mabalik sa usapang pangkapayapaan?

SEC. ANDANAR:                              Well, alam mo kasi, Henry, nung sinabi po ni Presidente  na para doon sa mga gustong bumaba na mga rebelde, bumaba na  ng bundok, pumunta dito sa siyudad at sumurender, he is willing to give them a new life, kumbaga tutulungan niya. Pero as far as the negotiation with the CPP-NPA-NDF is concerned, wala na, tapos na iyon. Kasi nga the President already walked the extra mile; at ang pakiramdam nga namin sa gobyerno ay sobra naman na tatlong sundalo eh pauwi, kumuha lang kanilang subsistence allowances, tapos papatayin, talamak iyon. Hindi na makatarungan iyon.

PALMONES:                                      Ayon. All right, anyway makibalita lang kami diyan sa naging pagbisita po ninyo at ng Pangulo diyan sa Surigao Del Norte. Unang-una, anong sitwasyon diyan at anung  asistiya ang dinala  riyan ng gobyerno?

SEC. ANDANAR:                              Well, nung kami ay pumunta ng Pangulo, magkasabay kami, actually advance party lang kami ng mga 15 minutes, kami kasama iyong PSG. Ang sabi ng Presidente, hindi ganoon kalakas o kalaki iyong pinsala, like he was expecting. Siyempre alam mo naman nagpunta iyong Presidente sa Bohol, sa Yolanda at nakita niya lahat bagsakan, sira iyong mga kalsada ang etc. But such the same, pumunta pa iyong Presidente to assure our kababayan sa Surigao na nandito ang gobyerno.

                                                                  Pagdating naming doon, true enough, nandoon na lahat ng mga Secretaries na kailangan sa mga ganitong klaseng sitwasyon. And kinausap ng ating Pangulo ang mga Surigaonon at pinangakuhan sila ng tulong. At the same time napag-usapan din ang mining. Kasi nung papunta po kami ng Surigao, eh kitang-kita mo naman iyong mga bundok talaga na alam mo na nakakalbo na. Sabi nga ni Presidente, Angelo, bahak-bahak na mga—kumbaga, alam mo parang ulo ng tao na iyong lalaki—

PALMONES:                                      Dinaanan, malupit pa sa ROTC yung dinaanan.

SEC. ANDANAR:                              Oo.

PALMONES:                                      Sec, hindi ba naiyak si Pangulo nung makita niya iyong pinsalang idinulot sa bundok nung mga minero, nung mga mining?

SEC. ANDANAR:                              Well, basta ang nabanggit ng Pangulo ay bahak-bahak na. Kumbaga, kalbo-kalbo na iyong bundok at kung hindi ito kayang ayusin or i-rehabilitate in such a way na maibalik iyong mga puno at hindi lilinisin ng mga minero iyong kanilang waste na bumababa, nag-i-erode, bumabagsak doon sa karagatan ay mapipilitan talaga ang gobyerno na ipasara iyong mga  minings sa Surigao.

URI:                                                        So ibig sabihin, Secretary, kung maglilinis naman sila at magre-rehabilitate puwede pa silang bigyan uli ng permiso na makapagmina?

SEC. ANDANAR:                              Iyon ang pagkakaintindi ko, Henry. Kasi alam mo naman kapag nalinis mo iyong isang portion na kung ikaw saan ka nag-mining at naibalik mo, nakapagtanim ka ng puno, that is what you call responsible mining. Kung hindi mo naman nagawa iyon, eh sorry.

URI:                                                        Naku, pero sa lawak po ng pinsala, baka mahihirapan na po silang  gawin ito. 

PALMONES:                                      Eh kung iyong Marcopper hanggang ngayon hindi pa na-rehabilitate.

URI:                                                        Di ba Secretary, imposible na yata ho sigurong ma-rehabilitate iyan.

PALMONES:                                      Hindi lang iyon, saka iyong run off sa dagat papaano mo naman ire-rehabilitate iyon?

SEC. ANDANAR:                              Eh kung meron lang extension para sa bundok, eh di madali sana. Eh wala namang extension para sa bundok.

URI:                                                        Iyon nga ang malupit doon. Kaya sabi ko nga, mukhang Divine intervention biglang lumindol, matapos na magsabi si Presidente na bigyan ng due process iyong mga minero. Biglang pinalipad ang Pangulo, by force of nature, pinalipad papuntang Surigao.

PALMONES:                                      Para makita niya talaga.

SEC. ANDANAR:                              Kinukuhanan ko nga ng video. Sabi ko iyong naglalaro sa isip ko, heal the earth, heal the earth paris kami ni Gina Lopez.

URI:                                                        Pero iyon na nga, Secretary, walang makakapagpa-iba maski ang Pangulo sa desisyon in Secretary Gina Lopez?

SEC. ANDANAR:                              Well nabanggit ng Pangulo, Henry, na kailangan linisin nila – simultaneously habang nagmimina ay nililinis iyong kapaligiran. At the same time, dapat kung ano iyong kinalbo mong bundok eh dapat taniman ng puno. So kung hindi mo kayang gawin iyon, eh pasensiyahan tayo, talagang isasara, itutuloy ng Pangulo. Iyon ang sabi niya, iyon ang narinig ko.

PALMONES:                                      Okay, anyway 2 billion iyan ang binigay ng gobyerno, tama ba?

SEC. ANDANAR:                              I would like to clarify that. The President was saying that in the context of the mining. Sabi niya kung isasara iyong mining, mawawalan ng trabaho iyong tao. Okay. Kung mawawalan ng trabaho iyong tao eh magbibigay siya, ‘ito para pakilagbuhi 2 billion. Okay na ba sa inyo yan?’ ganoon.

PALMONES:                                      Ah not necessarily for rehabilitation pa ng after the earthquake.

SEC. ANDANAR:                              Iyon ang pagkakaintindi ko. Kasi we were deciphering it, nag-uusap kami ni SAP Bong. Sabi ko, ba’t ano ba iyon, 2 billion ba iyon para sa—

PALMONES:                                      Paki-clarify nga muna, Sec, para maano na din natin.

SEC. ANDANAR:                              Sabi ni Bong wala naman akong narinig na ganoon. Merong binanggit si Presidente doon sa meeting, doon sa cluster sa baba, pagdating mismo namin nag-meeting kaagad. Sabi niya merong 1 billion akong binigay kay DSWD para sa mga gamot, another 1 billion para sa kailangan pa ng iba pang tulong. Iyong 2 billion, ang sinabi, itong 2 billion okay na ba? Ito iyong binanggit in Presidente, when he was talking in the context of mining problem, na pag naisara ito mangangailangan ng trabaho iyong tao. Kasi palagay ko naman, iniisip ko ang damage na kailangan is 63 billion pagdating doon sa mga napinsalang mga—63 million plus parang iyon ang nabanggit na nasira doon sa infrastructure dahil sa lindol, tapos iyong kailangan nung tao—iyong mga nasirang mga building, based on the last estimate is 630 plus million, pero private iyon, mga private na nasira.

URI:                                                        So ang malinaw nito, Secretary, iyong 2 billion ay itutulong doon sa mga madi-displace na mga biktima ng illegal mining, hindi ng—not necessarily ng lindol?

SEC. ANDANAR:                              Iyon ang pagkakaintindi ko. Kasi iyon ang pinag-uusapan ng Presidente, he was talking about the mining problem all throughout, tapos ininsert niya iyong 2 billion.

PALMONES:                                      Anyway, we can thresh out doubt ngayong umaga, Sec. Tawag na lang kami uli mamaya para maliwanagan. In the meantime, daghang salamat, Sec. ha.

SEC. ANDANAR:                              Salamat, Kaayo.

##

source: Transcription NIB