Q: Una siguro, Sec., wala ka bang announcement tungkol sa pasok ng gobyerno, sa mga areas na binabaha?

SEC. ANDANAR: Sa ngayon, nandito kasi ako ngayon sa Mindanao. So, ang naatasan na mag-announce ngayon ay si Spokesperson Abella pati iyong CHEd and, of course, hinihintay din natin iyong letter ni Executive Secretary kasi galing naman sa kaniya iyong letter ‘no para ating ianunsiyo mamaya.

Q: Okay. Although, ang mga klase okay naman, nag-suspend na. Sa mga government offices na lang.

SEC. ANDANAR: Oo, iyong mga klase. Sa government office na lang kasi ito naman ay manggagaling sa opisina ng ES kung saan nakaantabay iyong ating mga kasamahan diyan sa PCO.

HENRY URI: Pero wala pa naman hong ano … magkakaroon ng announcement, Secretary?

SEC. ANDANAR: Hinihintay natin, Henry, hinihintay pa natin iyong abiso.

Q: Oo, kasi baka magreklamo sila, hindi naman waterproof.

Q: Oo. At saka bago mag-alas siyete siguro ‘no …

SEC. ANDANAR: Oo, iyong mga government offices. Tapos hinihintay natin iyong abiso ng—kasi ganito iyong sistema: Galing sa NDRRMC; magre-recommend sa Executive offices ‘no, through the ES; and then, to the ES, ipapasa po sa atin.

Q: Ayon, oo. Secretary, marahil kahapon ay ramdam ninyo na agad na magiging hit iyong statement ng ating Pangulo sa pagsagot niya doon sa sulat ni Chief Justice Maria Lourdes Sereno, ano po. Ang mga inaasahang tanong diyan ay iyong, “Naku, magkakaroon na nga martial law,” “Naku, nagalit ang Pangulo,” ito hong mga bagay na ito. Ano ang gusto ninyong ipaliwanag? Baka ma-misinterpret o marahil iyong salitang martial law ay magkaroon agad ng chilling effects ngayon pa lamang.

SEC. ANDANAR: Well, you know, it was a response from the President habang nandito kami sa Camp Evangelista sa Cagayan De Oro City. It was just a response na, ‘Kung ayaw ninyo, anong gusto ninyo, martial law?’ Parang ganoon, alam mo iyon. You know, ang dapat intindihin natin ay – alam naman ni Angelo iyan ‘no – kapag Bisaya, iyong intonation parang … iba eh, iba iyong pagkakaintindi sa Bisaya; iba rin iyong pagkakaintindi sa Tagalog ‘no. Hindi ko masyadong ma—basta iba iyong ano, iyong intonation ba ‘no.

Q: Sec., hulga-hulga man, di man. He has just trying to be emphatic on the message that he was to convey.

SEC. ANDANAR: Oo, emphatic lang. Parang kung ayaw ninyo ng ganito, gusto ninyo ganito. Halimbawa, may mga nagtatanong sa akin, nagsasabi sa akin na … sasabihin nila, “O Secretary, sinabi mo, rigorous process,” sasabihin ko, “Anong gusto ninyo, hindi rigorous?” Alam ninyo iyong ganoon.

Q: Parang ganito lang siguro sa mga tatay ng tahanan, nagpapaalam iyong anak, ayaw mong payagan, biglang sinabi ng tatay, “Anong gusto mo, ikulong kita sa kuwarto?”

Q: Parang to emphasize iyong kaniyang intensiyon na magdisiplina at maipatupad iyong batas.

SEC. ANDANAR: Kasi ganito lang naman ka-simple iyan ‘no, kung nakasama ka sa listahan at ikaw ay huwes, somebody is affected ‘no. Kahit huwes ka, general ka, kahit sino ka, naiintindihan ng Presidente na the power to investigate and the discipline is really kung sino iyong mother unit ‘no. So halimbawa, sa pagkakataong ito, pagdating sa mga judge, iyong poder po ay nasa Korte Suprema. Kaya nga sinabi ni Presidente na go back, and report to the Supreme Court kasi ito naman iyong inyong mother unit. At the same time, the President is very pragmatic dahil alam naman niya na iyong due process natin sa bansang ito, over due process. ‘Di ba? Iyong isang kaso na isang taon dapat, umabot ng sampung taon.

HENRY URI: Correct, correct.

SEC. ANDANAR: Ngayon, kung ganoon klaseng sistema tayo, papaano natin masu-solve iyong problema natin sa droga? Ang dami pa diyan. Eh ilang—kung limandaang libo ang mag-surrender … ang hindi mag-surrender at hulihin, eh kung hindi nga makaya iyong ibang mga kaso diyan sa korte, ano pa kaya iyong 500, 000. Kaya’t the President has unorthodox solutions to our problems.

Now, we have to (unclear) unorthodoxly kasi nga sobra na itong problema natin. Now, the President is doing his job because it’s his duty to protect and preserve the country. At kung kailangan niyang sabihin, kasi trabaho niya iyon.

HENRY URI: Actually, ang mensahe niya na gustong iparating ng Pangulo ba, sa binasaya ba, ayaw magsurang-surang gud ba. Help me instead na i-provoke mo ako. Iyon iyong gustong i-convey na mensahe ng Pangulo. But, actually, nasa batas din kasi iyong problema, Sec., ‘di ba?

Like for example sa drugs, Partner. Iyong chain of custody, once may kaunting duda sa chain of custody—iyon bang chain of custody, mula pagkakahuli, pagkakakuha, nagkakaroon na kaagad ng technicality. Puwede na kaagad ma-dismiss. Ngayon, halimbawa, kulang iyong nagtestigo during the … pagbilang or sa pag-inventory – halimbawa, walang kinatawan ang media, walang kinatawan ang ano – nandoon sa batas eh, na mapagdududahan mo kaagad. Kaya nga anong move natin to make amendments doon mismo sa batas?

SEC. ANDANAR: Well, kaya nga ganito, Angelo, kaya nga ginagawa ng ating Presidente lahat within his powers. At isa na nga diyan iyong … kaya nga naintindihan po ng Presidente ang kaniyang presidential prerogative sa pamamagitan ng immunity ‘no. Kasi nga, if we do things the old way, alam naman natin kung anong nangyari. Huwag na ho tayong magpaka-impokrito. Tingnan natin iyong mga nakaraang taon, anong nangyari, kaya nga tayo—this is exactly the reason why that we have so many drug dependents at ang daming nabibiktima – tatlong milyon and counting, mga 3.7 million na. Kaya nagkaganito kasi may problema sa pulis, may problema sa pulitiko, may problema sa mga drug lord, may problema sa ating judicial system kaya nga sobrang bagal. Hindi ba ho doon sa pagdating sa droga, tingnan mo na lang iyong ano natin … iyong Maguindanao massacre, hanggang ngayon wala pa ring …

HENRY URI: At saka alam mo, Secretary at Partner, may nabasa akong isang artikulo na ito pa lang mga listahang ito ay naisumite na ni dating PDEA Director General Dionisio Santiago sa Pangulong Noynoy Aquino. Sa madaling salita, nakamatayan na ng mga nasa listahan na hindi na-aksyunan ng dating Pangulo, Secretary.

SEC. ANDANAR: Well, you know, sabi nga ni Presidente, finger-pointing is (unclear) ‘no. So the President is just moving forward, Henry. Ayaw na nating manisi ng ibang … kung anong nagyari, kung sino ba ang gumawa nito, anong nangyari noong nakaraan. Sa atin, move forward, magtulungan tayo at tanggapin natin na mayroon talagang mali na sistema ng gobyerno. Iyon ang tanggapin natin. Kasi kung hindi tayo tatanggap ng pagkakamali, walang mangyayari. At nagkataon po na mayroon tayong Presidente na dating prosecutor, na dating mayor, lawyer pa, tapos ngayon Presidente na na nakakaintindi sa batas. That’s why we are so blessed right now dahil mayroon tayong Presidente na naiintindihan kung papaano ito masolusyunan at alam niyang gamitin iyong kaniyang presidential power para nga itong lahat ay magawa nang mas madaling solusyon para mangyari na iyong pagbabago.

So tandaan po natin mga kababayan, nangako po ang Presidente noong election na three to six months, lilinisin ang kalsada. At sinabi niya na it will be bloody, maraming mapapahiya. Eh binoto natin eh – with that policy, with that platform in mind. So dapat, ang sinasabi ng Presidente, we respect the independence of the Supreme Court, at nasa Korte Suprema na ang pagpapasya kung anong gagawin nila, kung bilisan ba nila iyong kanilang proseso para sa imbestigasyon. Nag-reply naman si Supreme Court Chief Justice. Sabi niya, i-submit, kasuhan, tapos within one month, they will resolve it.

Q: Ano ang dapat maintindihan nang higit na nakararami sa problema ng droga na, well, of course, iyong mga biktima at iyong mga mahihirap na talagang yamot na yamot na rito sa droga ay naiintindihan na itong lawak ng problema. Pero kung mayroon pang hindi nakakaintindi sa lalim ng problema sa droga, ano iyong kailangang ipaintindi rito, Secretary Martin?

SEC. ANDANAR: Well, alam ninyo po, makinig lang po kayo sa DZRH ‘no. Pakinggan ninyo iyong news items ng DZRH at iba pang mga himpilan, at maraming namamatay, maraming nari-rape, maraming naka-(unclear) ‘no, maraming pinapatay dahil sa droga. Then, you don’t have to be a rocket scientist to understand the (unclear). In fact, tayo, Angelo – ako, ikaw, si Henry – alam ba natin na aabot ng 500,000 ang su-surrender? We didn’t know. Alam ba natin na itong mga mayor na mga binaggit ay alleged, kasama sila? Hindi natin alam. Ngayon lang lumabas iyan dahil nga mayroon tayong Presidente na alam kung anong gagawin, to do unorthodox pero it’s working.

ANGELO: Sec., alam din natin na may mga mayor na matagal nang involved pero ngayon, pa-deny-deny – mga walang hiya.

SEC. ANDANAR: Oh iyon, ganoon lang ka-simple iyan. Tapos maraming magagalit. Ito, I will break it first dito sa radio program mo, Angelo at Henry ‘no, in a few days, maglalabas po ang Presidente, ang opisina ng PCO, ng listahan. Bagong listahan ito ha. Makinig po kayo mga kababayan, ito po ay listahan ng mga malilinis, untainted sa droga na gobernador at mga mayor para malaman ninyo kung sinu-sino sila. At ma-celebrate natin dahil itong mga mayor at gobernador, untainted sa droga at sila ay … they were able to resist, they were able to fight temptation. At malalaman niyo na mas marami po ang untainted sa droga na gobernador at mayor at iba pang mga local officials.

ANGELO: So, hindi lang pala ‘yung Mayor ng Tanauan, Batangas ang may mga initiative?

SEC. ANDANAR: Eh kasi talagang babanggitin natin—

ANGELO: Okay, okay.

SEC. ANDANAR: Kasi you know why? Because as much as we want to … or the President wants to reveal kung sino iyong mga diumano’y may kinalaman sa droga, we also want to celebrate those who have resisted the temptation pagdating sa droga. Ang dami eh. Itong gobernador na ito also, tularan itong si Gobernador A, B, C, si Mayor X,Y,Z dahil sila ay malilinis, huwaran sila. Ganiyan ang dapat na ugali ng LGU.

ANGELO: Okay. May pahabol lang ako bago tayo mag-break, Secretary. Kung may ganiyang announcements sa drugs ano, may ganoon din bang isusunod sa pag-a-announce niya sa mga tax evader? Ito naman iyong mga kumpaniyang compliant.

SEC. ANDANAR: Well, hindi ko ma-preempt ang sasabihin ni Presidente pagdating doon sa mga taong hindi nagbabayad ng buwis ‘no. Marami diyan, alam naman natin iyan ‘di ba. Eh kaso … (laughs)

ANGELO: Oo, ipinapaliwanag ko nga kay Ka Henry. Sabi ko, may negosyante bang nagbabayad ng tamang buwis? Wala naman … lahat iyan … kasi nga nandoon sa batas natin eh. May provision iyong tax law natin na nasa discretion ng tax payer kung magkano ang babayaran niya. Kaya nga iyong ibang mga negosyo—hindi ibang negosoyo. Karamihan ng negosyo, dalawa ang libro. Iba iyong libro ng totoong kinikita at saka iyong librong na gusto nilang i-declare sa BIR. Ganoon ang negosyo riyan. Ang pakiusap nga natin, ‘di ba, tayo na salaried worker na bago magkinse’t katapusan, bawas na kaagad iyong suweldo, eh sana ganoon din sa mga negosyante. Huwag naman dalawang libro. (Laughs) Lahat halos ng mga negosyante [ay] dalawa ang libro, maniwala po kayo.

HENRY: Pero it doesn’t mean na dahil sa naroroon sa provision ng batas ang leeway mo kung papaano ka magbabayad ng buwis, kakalimutan mo na iyong moral obligation mo sa tao at sa bansa.

ANGELO: Partner, pareho lang iyan eh, binigyan mo ng opportunity. Tanggalin mo iyong provision na iyon ng batas. You amend the taxation law. Tanggalin mo iyong opportunity na iyon na nasa kaniya ano, and hayaan mo ang BIR na gumawa ng trabaho.

Q: Talaga namang wala namang batas na nagbabawal magnegosyo at kumita, pero may batas na nagbabawal na maging sakim at maging ganid sa pagkita ng pera.

HENRY: Sige, anyway, Sec., paabuton namo ha ang mga magiging announcement na iyan. When will it be, before Friday?

SEC. ANDANAR: Ito’y sa pakikipag-ugnayan natin sa Department of Interior and Local Government, tinatapos na po nila ang listahan. At matutuwa po, marami ang matutuwa na mga kababayan, maraming matutuwa na mga probinsya at mga siyudad na malaman nila na iyong kanilang mga mayor at gobernador ay napakalinis, walang kinalaman sa droga. And we should celebrate at dapat natin silang sundin.

Pagdating po naman doon sa taxes na sinasabi mo, Congressman Angelo at Henry, ay siguro nabanggit na ng Presidente na it’s about time that we stop the oligarchs from running the country, ‘di ba. So ‘pag sinabi pong oligarch, hindi naman lahat ng oligarch ay masama. Merong mga oligarchs na mga ganid, mayroong mga oligarchs na hindi nagbabayad ng buwis, na may mga negosyo na laway lang ang puhunan, katulad ng sinabi ni Presidente. Abangan po natin iyan.

HENRY: At saka, Kuya Angel, mahigit na anim na taon na tayong binaboy at winalanghiya ng mga magnanakaw ng pondo, mga ganid sa lipunan, mga protector ng drug addict. Bakit ngayong tayo ay nakakaramdam ng kaunting pagbabago, parang tayong nagre-resist naman, Secretary Martin ano.

Q: Anyway, Sec., abangan namin ha, kung ano ang magiging announcement. Thank you very much.

SEC. ANDANAR: Daghang salamat.