Maraming, maraming salamat sa pagpakilala ng ating Kalihim ng DSWD, Secretary Rex Gatchalian.

Ang Kalihim ng Natatanging Lingkod sa Pangulo Anton Lagdameo Jr.; ang ama ng probinsya ng Dinagat Nilo Demerey Jr.; ang Alkalde ng Munisipyo ng San Jose Hero Ecleo; at ang Kinatawan ng isla ng Dinagat Alan Ecleo; mga kasama ko sa lingkod bayan; ating mga benepisyaryo na nandito ngayon, maraming, maraming salamat sa inyong pagdating, magandang tanghali po sa inyong lahat. [applause]

Bago ang lahat, mabuti naman at ako’y nakabalik dito dahil noong huli kong pagbisita rito hindi pa ako nakaupo bilang Pangulo ngunit pinuntahan namin kayo dahil dinaanan kayo ng Typhoon Odette.

At nakita naman natin kung gaano… Mabuti naman medyo naka-recover na pero mukhang… Sabi nga ni Congressman, baka kulang pa ang tulong na dadalhin. Sigurado may malaking folder na — ibabaon ko pauwi ng Maynila. Hindi bale, ganyan naman talaga trabaho ko. Kaya okay lang.

Siyempre nais natin na — kagaya nung ating nakikita sa mga ibang lugar na tinamaan ng bagyo ay natamaan na nga, maraming nasira, dapat lagi natin alalahanin Build Back Better, na mas maganda ‘yung pumalit doon sa nasira para…

Alam naman natin nagbabago ang panahon, may climate change na tinatawag. Kailangan paghandaan na natin at alam natin na kahit papaano… Dati naman hindi ganyan kalakas ang mga bagyo. May bagyo talaga pero hindi ganyan kalalakas.

Ngayon, dahil sa climate change, ngayon, dapat paghandaan na natin. Mabuti naman at… Kaya’t hindi lamang ang pag-recover ng mga nasira, mga building na kagaya nito at ‘yung mga nakikita natin na nasira noong Typhoon Odette, kung hindi gagawa — mayroon na tayong plano para sa tourism industry ng Dinagat. [applause] Kaya ‘yung connectivity na tinatawag para mas madaling makabisita ang tao dito at siyempre kailangan ng mga facilities, kailangan ng imprastruktura ‘yan.

Dinagat, medyo isolated nang konti kaya’t kailangan natin gawan ng paraan para unang-una maganda ‘yung sa airport, ‘yun ang pinaka-madali. Pangalawa, ‘yung Ro-Ro, lahat ng nalagyan ng Ro-Ro nagamit nang husto ‘yan. Kaya’t malaking bagay, mas madali nang pumunta sa Surigao, hindi na po kayo masyadong nahihirapan.

Kaya’t ‘yan po ang mga pinaplano natin. Hindi lang maka-recover sa dati noong sitwasyon bago noong Typhoon Odette, kung hindi pagagandahin pa natin, palalampasin pa natin doon sa nakaraan. [applause]

Nandito po tayo ngayon upang personal na mamahagi ng bigas para sa mga minamahal nating kababayan dito sa Dinagat.

Nagsanib-puwersa po kami ngayon—kasama ang DSWD at ang Local Government ng Dinagat—upang ipaabot sa inyo ang tulong ng gobyerno.

Kanina nasa Siargao kami at namahagi rin kami ng bigas doon sa ating benepisyaryo doon.

Nagsikap po talaga kami na makarating dito upang mabigyan ng pantay na pagkakataon ang bawat probinsya, bawat isla, bawat pamilyang Pilipino sa buong bansa.

Sapagkat ang ating bansa ay binubuo ng maraming kapuluan—kabilang ang Dinagat Islands—madalas ay may kahirapan ang paghatid ng mga pagkain, ng mga gamit, ng mga pangangailangan.

Ngunit hindi po tayo nagpapabaya. Makakaasa kayo na patuloy kaming gumagawa ng kongkretong paraan upang malutas ang problema hinggil sa suplay at halaga ng mga pangunahing bilihin, lalong lalo na ang bigas.

Namumuhunan tayo sa mga trak, bangka, makinarya at iba pang kagamitan sa pagsasaka at pangingisda upang mapabilis ang produksyon at paghatid ng mga ito sa merkado.

Patuloy din po tayong nagpapatayo ng mga imbakan at imprastraktura sa transportasyon upang magkaroon ng mas mabilis at sistematikong daloy [ng] mga suplay at serbisyo sa lahat ng sulok ng bansa, kasama na ang Dinagat Islands. [applause]

Uulitin ko po ‘yung aking madalas na — sa nakaraang ilang araw ay madalas kong sinasabi at pinapaalala sa ating mga kababayan: Wala po tayong problema sa suplay ng bigas. Wala tayo sanang problema sa presyo ng bigas kung hindi dahil sa biglang pagtaas ng presyo ng bigas at dahil sa laganap na smuggling at saka hoarding. Iyong smuggling basta’t pinapasok ng mga bigas. Hindi lamang ‘yun. Ang nangyayari, pagpasok ng mga ilegal na importation ng bigas, iniipit, hindi nilalabas. Inaantay ng mga hoarder na umakyat ang presyo ng bigas hangga’t pagtaas ng presyo, saka nila ilalabas ‘yung kanilang tinago na bigas. Hindi naman talaga tama ‘yun.

At ang manipulasyong ginagawa ng mga smuggler, mga hoarder, at iba pang nagsamantalang negosyante ang nakakasira sa ating kabuhayan.

Iyan po talaga ang ikinabibigat ng loob ko at hindi ko kayang palampasin.

Kaya naman po, gumawa tayo ng mga matitinding hakbang upang masugpo ang ilegal na gawaing ito.

Sa katunayan, ito nga pong mga bigas na ipapamahagi natin ngayon ay bahagi ng nasabat ng ating Bureau of Customs mula sa mga nahuling smuggler sa pier ng Zamboanga.

Sino pa po ba ang dapat makinabang dito kundi kayong mga mamamayan din. Uuwi po kayong masaya ngayon dahil sa mga ayudang ito.

Sa puntong ito, inaanyayahan ko naman kayo na makipag-tulungan sa pagbabantay laban sa mga ilegal na transaksiyon kaugnay ng suplay ng pagkain. Kapag [makahuli] po tayong muli, ipamamahagi rin natin sa taumbayan.

Hindi po kaya ng pamahalaang ito nang nag-iisa. Aasahan po [namin] ang patuloy ninyong kooperasyon sa paglutas ng ating mga suliraning panlipunan.

Ito po ang ginawa po natin dito, nahuli nga, nahanap ito sa Zambaonga, nakita ng Bureau of Customs natin dahil hindi sapat ang…

Pag sinasabi, bilang ako’y Secretary of Department of Agriculture at hindi sapat na aayusin lang natin ‘yung sa produksyon. Kailangan natin ayusin ‘yung produksyon. Ngunit, sa kabilang panig naman ay kailangan din natin bantayan itong mga smuggler, itong mga hoarder dahil sinisira talaga nila ang kabuhayan ng tao, lalong lalo na ‘yung mga pinakamahihirap at pinaka-nangangailangan na tulong na mga Pilipino.

Kaya’t ang ginawa natin noong napatunayan na ito ay ilegal ang pagpasok ay kinuha na ng Bureau of Customs at ang Bureau of Customs naman ang ginawa ay sinita ‘yung mga importer at sabi patunayan ninyo na legal itong pinasok ninyo.

Pagka hindi nila mapatunayan, hindi sila makapagpakita ng mga — ‘yung papeles na nagpapatunay na legal ito ay kinukuha na ng Bureau of Customs.

At pag kinuha na ng Bureau of Customs para naman madala natin sa taong-bayan, ginagawang donation sa DSWD. Kaya’t itong tatanggapin po ninyo ngayon donation ito galing sa DSWD na nahuling bigas ng Bureau of Customs na iniutos natin para mabawasan ang presyo ng bigas. [applause]

Lahat ‘yung mga problema natin po ngayon ay hindi mga simpleng problema at marami tayong — maraming nagbabago, maraming hindi natin inaakalang mangyayari ay nangyayari kaya’t kailangan po lahat ng ahensya ng pamahalaan ay nagtutulungan. Kaya’t ganito po, ganyan po ang nangyari dito tungkol sa bigas.

At patuloy po natin gagawin ‘yan. At tinanong sa akin kanina, papaaano ninyo i-sustain ang pagbigay ng smuggled bigas? Paano ‘yan pag habang-buhay? Ang sagot ko naman, ganito: Pag wala na kaming mahuli na smuggled na bigas at wala na kaming mahuli na hoarder, ibig sabihin, bababa na ang presyo ng bigas at ibig sabihin maganda na ang suplay ng bigas. [applause]

Kaya’t ito ay pansamantala dahil nakikita natin, talaga siyempre ang ambisyon natin na wala ng ganyan, na matapos na ‘yung ganyan, para ‘yung presyo nga naman ng bigas ay hindi ‘yung biglang umaakyat at hindi natin malaman kung saan nanggagaling.

Dahil itong nakaraang ilang buwan, nakita natin nag-aakyat, umaakyat ang presyo ng bigas, tininitignan, pinag-aaralan namin nang mabuti, wala namang dahilan kung bakit aakyat ang presyo ng bigas. Wala naman shortage sa supply. Umaani pa naman tayo ngayon.

So, marami tayong bigas. Wala naman panic buying. Wala namang namimili na inuubos sa tindahan lahat ng bigas. Wala namang ganun. Kaya’t walang dahilan kung hindi nga dahil sa mga ginagawa ng mga smuggler at mga hoarder na atin ngayon ay huhulihin.

Kaya’t kapit-kamay po nating tunguhin ang Bagong Pilipinas kung saan marangal, malusog, at maunlad [na] namumuhay ang ating mga mamamayan. [applause]

Ito po ang ating ginagawa, ang ginagawa po ng inyong pamahalaan at ginagawa natin ng paraan. Itong mga tinatawag na programa o scheme na para matulungan ang taong-bayan, ito ay patuloy naming iniisip.

Kaya ngayon ang mga benepisyaryo natin ay kinuha din sa listahan ng 4Ps ng DSWD at dahil…

Ang utos ko sa kanila ay lista ninyo ‘yung pinaka-nangangailangan at doon natin ibibigay. “Ipapasok ba natin sa market ito?” “Huwag na,” sabi ko, “ipamigay na natin.” At hindi naman natin — ayaw naman natin pagkakitaan ‘yan. So, ito ngayon tayo.

At patuloy po, asahan po ninyo na ang pamahalaan ninyo ay hindi po — walang tigil po, walang pagod po na iniisip kung papaano kayo matulungan, kung ano pa — tinitingnan kung saan, kung sino-sino sa ating mga kababayan ang talagang nangangailangan, ano ‘yung tulong ang kanilang kailangan.

Nakikinig po kami sa inyo kung ano sa inyong palagay ang aming dapat gawin. Kaya’t asahan po ninyo na kami po ay walang pagod na tuloy-tuloy na naghahanap ng paraan na matulungan lahat ng ating kababayan, lahat sa inyo na — kahit na may kahirapan ang buhay ay kahit papaano ay makadulot naman ng konting ginhawa at tulong sa inyong lahat.

Maraming, maraming salamat po ating mga kababayan. Mabuhay po kayong lahat at magandang tanghali po. [applause]

— END —