RIVERA: Kumusta po, Secretary?
SEC. ANDANAR: Hello, Attorney Bruce, Attorney Jess. Good morning.
FALCIS: Good morning, Sec.
RIVERA: Kumusta na po despite all the mga brouhaha at sa mga pahaging sa iyo o pag-attack sa iyo? How are you?
SEC. ANDANAR: Maayos naman tayo, walang problema siguro talagang parte na iyan sa teritoryo, sa trabaho natin.
RIVERA: PeroI commend you, Sec. Martin na you said at least you will want to tackle fake news na to stop or to help lessen it etcetera, noong after fake news hearing. So I commend you po for that.
SEC. ANDANAR: Salamat. Salamat.
FALCIS: Na tinitira kayo ng iba but okay—
RIVERA: Moving on, again ako I consider it a round issue already. But still of course we want to like assure the public that—
FALCIS: Ako na lang kasi siyempre dilawan—baka dilawan issue ito. Ako na mag-i-introduce ng mga hard hitting question kay Sec.—
RIVERA: Ay ako na lang una.
FALCIS: Ay sige ikaw.
RIVERA: Sabi doon sa pabuya na 25,000 para sa isang lumad na makapatay ng isang NPA. Ano po ito?
FALCIS: Bounty.
SEC. ANDANAR: [laughs]. Alam mo kasi ang mga kababayan kasi natin sa probinsiya, sa mga hinterland, ang mga sa parteng iyan mga kasamahan natin, mga kapatid nating lumad. Ang mga lumad ang miyembro ng CAFGU. Hindi ho ba?
RIVERA: Okay, okay. May CAFGU pala, tama.
SEC. ANDANAR: Oo may mga CAFGU. So what the President is really saying is that, ang kampanya ng ating gobyerno laban sa NPA ay patuloy. Now it’s just a way of incentivizingthe lumad and also—I’m sure pati iyong mga sundalo natin ay mga exempted naman iyong mga iyan, in fact nadoble ang kanilang mga suweldo. So I think that it’s really psy-war game also.
RIVERA: Gusto ko iyan pang psy-war lang sa mga NPA?
SEC. ANDANAR: Oo kasi—alam mo ang sabi kasi ni Joma Sison ay isang sundalo sa isang araw. At I think they have more than 50 fronts, so we are looking at 50 to 70 soldiers a day ang kanilang target.
RIVERA: So tinatapatan lang, Sec., ni President Duterte iyong rhetorical attacks ni Joma Sison?
SEC. ANDANAR: Oo siyempre, hindi naman tayo magpapatalo dahil tayo ang gobyerno, tayo naman ang nasa poder at tayo ang magbabantay ng ating bayan at mga kababayan natin so—that’s the duty of the President to protect its citizen.
FALCIS: Sec. Martin, anong masasabi ninyo sa comment naman ng mga human rights group na alam naman natin na they are willing to take the cudgels again for the NPA and of course—
RIVERA: For any one, human rights are for all.
FALCIS: Hindi. Mahilig sila sa mga ganoon pero kapag ang namatay is iyong military, wala comment.
RIVERA: Uy hindi ah.
FALCIS: Pero sir ano daw masasabi ninyo sa mga human rights group? Pero masundot ko lang din in relation po doon sa 25,000 parang joke na bounty, siyempre iyong joke din tungkol doon sa—
RIVERA: Joke ba iyon o totoong bounty iyon?
FALCIS: Ikaw, iyan.
SEC. ANDANAR: Totoo iyon. Kapag sinabi ni Presidente na 25,000 ang ibibigay sa mga lumad na makakapatay ng NPA sa bakbakan ay hindi nagbibiro ang Presidente. Sapagka’t—
RIVERA: Okay, sa bakbakan?
SEC. ANDANAR: Napakalaking problema kasi ng insurgency sa bansa natin at kitang kita naman natin na harap-harapan ay nag-aanunsiyo din sila Joma Sison na papatay ng sundalo araw-araw. Hindi po magpapatalo ang Presidente dahil nasasaktan ang Presidente kapag ang mga sundalo natin ay naiisahan o naaapi.
FALCIS: Sec. Martin, kung may bounty para sa mga lumad na makakapatay ng NPA, may bounty din para sa mga sundalo o wala?
SEC. ANDANAR: Ang mga sundalo kasi natin ay malaki ang suweldo nila.
FALCIS: Malaki na?
SEC. ANDANAR: Oo malaki ang suweldo at saka iyon naman talaga ang trabaho nila. Ang CAFGU naman ay maliit lang naman ang suweldo.
RIVERA: Pero sir ito, ako na magdidilaw-dilawan na ako. Hindi ba parang ano na i-incentivize or mahihikayat ang mga ibang tao na parang maging violative of human rights kasi kahit sinabi ninyo pong sa bakbakan iyong pagpatay, puwedeng para makuha iyong bounty papatay sila ng NPA tapos sabihin lang nila nakipagbakbakan—self defense iyon o nakipagbakbakan.
SEC. ANDANAR: Hindi naman ganoon iyong mga CAFGU natin, trained din naman ang mga CAFGU at saka wala namang mali, hindi naman unconstitutional—
RIVERA: At saka continuing offense ang rebellion—
FALCIS: Hindi.
RIVERA: Tinatanong ko lang siyempre ‘di ba other perspective—
SEC. ANDANAR: Attorney Jess, Attorney Bruce hindi naman crime ang protektahan ang mga kababayan natin from insurgency and from attacks of the rebels.
FALCIS: Ako nagpalagay doon sa topic. Kasi Sec. Martin natatawa lang ako dito sa isang isyu. Siyempre si President very colorful and humorous. So sinabi ninyo iyong isa seryoso iyong sa bounty, ito naman sa isyu ng reproductive health at saka mga reproductive tools katulad ng condom, sinasabi niya, Huwag na kayong mag-condom, mag-pills na lang kayo kasi hindi naman iyan masarap.’ Para daw iyang candy na wrapper, kapag nag-candy wrapper ka ba, nakakain mo ba iyong candy, ganoon daw.
RIVERA: Iyong white rabbit nakakain mo kaya.
FALCIS: Sabihin mo kay President iyan. Ano po ba ito joke, seryoso? Paano po ba dapat ito kunin ng public?
SEC. ANDANAR: Alam mo kasi—Attorney Jess ba iyan, Attorney Jess?
RIVERA: Opo Attorney Jess po iyon. Hindi ko naitatanong iyon kasi alam kong joke iyon.
FALCIS: Magkapareho kami ng boses, pasensiya na sir.
SEC. ANDANAR: [laughs]. Kasi ganito kasi Attorney Jess, Attorney Bruce okay. Iyong sa RH, iyong sa reproductive health, marami namang paraan para ma-control iyong pagbubuntis ng misis, nandiyan iyong paggamit ng condom, iyong paggamit ng—iyong pag-inom ng pills, at nandiyan din iyong—
RIVERA: Abstinence sabi ng Roman Catholic Church na.
SEC. ANDANAR: Nandiyan din iyong Rhythm method ‘di ba? Bibilangin mo iyong mga araw.
RIVERA: Hindi namin nage-gets iyan sir. Alam mo na kung bakit, ano iyong dahilan—
FALCIS: Ako gets ko.
RIVERA: Ako hindi—ay babae ka? Okay. [laughs]
SEC. ANDANAR: Oo so—
RIVERA: So madami pong options?
SEC. ANDANAR: Kaniya-kaniyang source naman iyan. Kung ayaw mo ng condom ‘di karapatan mo iyan, that’s a right.
FALCIS: Pero sir ano, isundot ko lang kasi of course ang sinasabi ni President Duterte dito is with regard to reproduction, hindi po HIV prevention, iyon po. Kasi mahirap po na baka kasi itimpla noong iba, na parang sasabihin noong iba na, ‘Ay huwag mag-condom so tataas iyong HIV transmission?’ No hindi po. Reproductive, ang aspect nito is reproductive-wise, because in all honesty iyong mga old school talaga namang puwede namang mag-pills, mag-rhythm. Sabi nga sa ating ng CBCP di ba abstinence, huwag talagang makipag-sex. Ganoon ‘di ba?
SEC. ANDANAR: Oo sa pari lang iyon iyong mga—‘di ba?
FALCIS: Ngayon ginagawa din naman nila.
SEC. ANDANAR: Kung gusto mo talaga ng medyo mas exciting, ayaw mo talaga ‘di pagawa ka ng chastity belt, di ba?
FALCIS: Correct.
SEC. ANDANAR: Kaniya-kaniyang ano lang iyan, kaniya-kaniyang trip lang iyan.
RIVERA: Oo kaniya-kaniyang trip iyan, walang basagan ng trip.
FALCIS: So ang plano dito, Sec. Martin, itong statement niya, ano ito parang expression ng personal preference. But alam natin at the core of it may support for reproductive health, right?
SEC. ANDANAR: Of course, of course. May support iyan for reproductive—Marami ngang paraan at may mga iba na ayaw ng condom, mayroong iba gusto ng condom so kaniya-kaniyang paraan lang.
RIVERA: Si President Duterte ang preference niya pills?
SEC. ANDANAR: Hindi ko alam kung ano—
RIVERA: Hindi niya alam anong preference basta sinabi niya hindi masarap iyong condom. And secondly, alam natin iyong condom is not as effective kasi—
FALCIS: Its 99% effective.
RIVERA: 99% effective sa HIV transmission ba? No. Because mabutas iyong condom. Paano kapag big brother, ano ka ba?
FALCIS: Hindi ibig sabihin mali ng binili ng condom iyong tao.
RIVERA: O e malay mo ‘di ba?
FALCIS: Hindi nag-aaral?
RIVERA: Sabi nila o ilagay mo sa organ, nilagay sa piano. ‘Di nabuntis ‘di ba? Loka.
SEC. ANDANAR: [laughs]
FALCIS: Ang layo na noon.
RIVERA: But anyway, at the end of the day ito ay just personal opinion, that is just magnified and—but it’s actually a good opinion in relation with forwarding reproductive health—
FALCIS: Yes. And of course iba din naman din iyon sa HIV awareness, which is not included in this conversation. So Sec.—
SEC. ANDANAR: Mayroon din iyong vasectomy ‘di ba?
RIVERA: Totoo at saka may—iyon—
FALCIS: Ligation.
RIVERA: Ligation, pero alam mo ang very uncommon here is iyong pagiging macho ng lalaki—
FALCIS: Uncommon ang vasectomy.
RIVERA: Oo vasectomy. But you know it’s an option for you guys ‘di ba? At least kung mangaliwa ka hindi kayo mahuhuli. Joke.
SEC. ANDANAR: ‘Di ba sabi nga ni Robin Padilla, ‘di ba doon sa advertisement—
RIVERA: Ano po?
SEC. ANDANAR: ‘Di ba siya iyong model noon?
RIVERA: Totoo kasi nga ang vasectomy is one of those, kasi sino ba iyong mas mahilig ‘di ba? It’s the male. Sila iyong—
SEC. ANDANAR: Uy hindi tama iyon na male.
RIVERA: Napakadisente mo naman, Sec. Martin.
SEC. ANDANAR: Hindi. Kasi sabi noong kaibigan ko, unfair iyan kapag sinabi mo na male lang ang mahilig. Kasi for every male may female.
FALCIS: Correct. Correct.
RIVERA: Ay hindi naman totoo iyan. [laughs]
FALCIS: At saka mapasok ko lang, Sec. Martin.
RIVERA: I beg to disagree.
FALCIS: According to studies actually women are equally as sexual if not more. Hindi lang just on the same ano lang iyan. Nare-refresh lang daw ng society.
RIVERA: No ang lalaki they are—
FALCIS: Hoy huwag iyong word, hindi puwede iyon.
RIVERA: Iyong sexual peak ng lalaki is 20 to 30s. Iyong babae daw start at 40. Kaya ganoon.
FALCIS: Eww, Bruce.
RIVERA: That’s the reality. Kaya siguro they are both the same but it’s just, how they feel is different.
So Sec. Martin ganoon klaro iyong sa bounty, seryoso si President. Hindi iyon joke. Itong sa condom ano lang colorful language?
SEC. ANDANAR: Oo colorful language. Kaniya-kaniyang preference iyan.
RIVERA: It’s an opinion. Oo. So thank you.
FALCIS: Okay.
RIVERA: Sec. Martin ito pala, ano na iyong mga latest news natin from the President? Ano iyong mga good news na gusto mong ipahiwatig—
FALCIS: Ipaabot.
RIVERA: Sa ating sambayanang Pilipino?
SEC. ANDANAR: Well pagdating naman sa mga gusto ng Presidente, si Spokes Harry talaga iyong dapat magsalita doon.
Pero ang gusto lang po nating iparating sa mga kababayan natin ay manood sila ng Senate hearing ngayong Lunes about the frigate Philippine Navy because makakasiguro po tayo na ang magiging resulta po nito ay mapapakita talaga iyong innocence na SAP Bong.
RIVERA: Oo malinaw iyon. Thank you po, Sec. Martin. Salamat po.
FALCIS: Salamat, Sec. Martin.
SEC. ANDANAR: Mabuhay po kayong dalawa.
RIVERA: Good job. I am the first one who would—I will be… siguro the first blogger who would say, ‘You are doing a good job.’ More power sir.
SEC. ANDANAR: Salamat, sir. Salamat po.
###
SOURCE: PCOO – NIB (News and Information Bureau)
